Çocuklara empati kazandırmanın yolları | Anne

Diğer insanların hislerini ve düşüncelerini anlamak, çocukların doğal yetenekleri değildir. Yeni yürümeye başlayan çocuklar genellikle paylaşan ve şefkatli değildirler. Dürüst olmak gerekirse, 1 ve 2 yaşındaki birçok çocuk fazlasıyla bencildir. Bu durum tamamen normaldir; ancak küçük çocuğunuzun nasıl nazik ve empatik biri olacağını merak ediyor olabilirsiniz.

Empati, başkalarının hislerini ya da düşüncelerini anlamak ve buna uygun bir şekilde yanıt vermek üzerine kuruludur. Sonuç olarak, ilgi ve empati, çocuğunuz büyüdükçe öğretebileceğiniz ve pekiştirebileceğiniz yeteneklerdir. Ancak empati, uygulaması zor bir kavramdır. Yeni yürümeye başlayan çocuklar, başkalarının duygularını anlamak bir yana, kendi duygularını bile dengelemekte zorluk çekerler. Yine de, bu davranışı öğretmek önemlidir.

Empati, pek çok farklı temele dayanan bir yetenektir. İlk olarak, çocuğunuzun bağımsız bir birey olduğunu kabul etmelisiniz. Ardından, diğer insanların düşünce ve hislerinin farklı olduğunu anlaması gerekir. Bu anlayışla ne yapacağını öğrenmelidir. Başkası açsa yemeğini paylaşacak mı? Korktuğunda arkadaşının elini tutacak mı? İşte empati yolunda atılması gereken önemli adımlar…

Doğumdan – 8 aya kadar: Bebeğiniz başka bir çocuğun ağlamasını duyunca ağlıyor mu? Ya da size gülümsediğinde karşılık veriyor mu? Bilim insanları buna “duygusal bulaşıcılık” demektedir. Bebekler, çevrelerindeki bireylerin farkında olmadıkları için başkalarının hareketlerine duygusal tepkiler verirler.

8 ila 12 ay: Bebeğiniz aynada kendini görecek ve kendine ait olduğunu anlayacaktır. Sizden ayrı olmanın farkına varmaya başlıyor.

18 ay: Yeni yürümeye başlayan çocuğunuz artık kendi duygularını ve başkalarının duygularını ayırt edebilir. Üzgün olduğunuzu gördüğünde size sarılabilir.

24 ay: Sizi ve diğerlerini taklit etmeye (telefonda konuşmak, yatağındaki yastığı yerleştirmek gibi) başlar. Bu, kendisini farklı senaryolar içinde hayal edebilmesi ve başkalarının yerine geçebilmesi anlamına gelir.

2 ila 4 yaş: Bu yaşlarda çocuklar, duygularını yönetme, paylaşma ve sıra bekleme konularında daha yetkin hale gelirler. Bu durumun empatiyle nasıl bağlantılı olduğunu merak edebilirsiniz. Başkalarıyla oynamak için daha işbirlikçi olabilmeleri ve diğerlerinin bakış açısını anlayabilmeleri gerekir. Unutmayın, çocuğunuzun sosyal ve duygusal gelişimi düz bir çizgide ilerlemez.

Çocuklarınıza empatiyi öğretmek mümkün; ancak ne zaman tam olarak empatik biri olacaklarına dair beklentilerinizi yönetmeniz önemlidir. Küçüklerinize başkalarının duygularını düşünmeyi teşvik etmek için karmaşık bir öğretim planına ihtiyaç yoktur. Yeni yürümeye başlayan dönemde, empatiyi öğretmenin en etkili yolu, kendi davranışlarınızla model olmaktır.

Çocuklar için empatiyi doğal olarak geliştirmenin birkaç yolu nedir?

Kendinizle empati kurun

Küçük bebeğinizin ayakkabılarınızda gezinmesi gibi, o hayal kırıklığına uğradığında, korktuğunda veya üzüldüğünde kendinizi onun yerine koyun. Yürümeye başlayan çocuğunuzun başkaları için nazik davranışlarını gördüğünden emin olun. “Yan komşumuz çok hasta oldu. Onun için biraz çorba götürüp kendisini iyi hissettirelim” gibi cümleler kurabilirsiniz.

Duygular hakkında konuşun

Sizin, yeni yürümeye başlayan çocuğunuzun ve diğer herkesin hislerini tartışın. Çocuğunuzun hayal kırıklığını tanımlayın ve daha az kendini kötü hissetmesi için çözümler geliştirin. Bu tür diyaloglar, küçüklerin duygularını tanımasına ve anlamlandırmasına yardımcı olur. Duygularını ne kadar çok adlandırırlarsa, başkalarında o kadar net bir şekilde fark edebilirler. Her gün çocuklarınıza bu 5 soruyu sorun! yazısını görmek için tıklayın…

Hikayeler okuyun

Kitap okumak, duygular hakkında bilgi edinmenin harika bir yoludur. Farklı karakterlerin çeşitli durumlarla nasıl başa çıktıklarını görmek, çocuklar için zengin bir deneyim sunar. Yürümeye başlayan çocuğunuzun daha fazla sözü olduğunda, oyuncakları ile hikayeler paylaşmasını teşvik edin.

Hayali oyunlar oynayın

Giysi giydirme veya oyun mutfağında yemek yapma gibi aktiviteler, çocuğunuzun hayal gücünü harekete geçirir. Bu durum, başkalarının nasıl hissedebileceğini düşünmesi için iyi bir başlangıçtır. Örneğin, ona doktor ziyaretinden veya akşam yemeğinde sevmediği bir yemeği yemekten nasıl hissettiğini sorabilirsiniz. Sorularınızı onun peluş oyuncakları ile ifade etmesini sağlayabilirsiniz.

Başkalarıyla oyunlar oynayın

Çocuğunuzun diğer çocuklarla oynamasına fırsat vermek isteyebilirsiniz. Çocuğunuzuz, birçok pratikle iyi bir arkadaş olmayı öğrenecektir.

Çocuğunuzun başka birini ağlattıktan sonra özür dilemesini isteyebilirsiniz. Ancak, onu hazırlıksız bir şekilde özür dilemeye zorlamak, empati öğretmenin etkili bir yolu değildir. Daha iyi bir yaklaşım, ufaklığınıza davranışlarının oyun arkadaşlarını nasıl hissettirdiğini göstermek olacaktır. “Koşarken ona çarptığın için üzgünsün. Ağlıyor. Onun iyi olmasını sağlamak için ne yapabiliriz?” gibi ifadeler kullanabilirsiniz.

Yürümeye başlayan çocuğunuzun bu dersleri öğrenmesi zaman alacaktır. Ona nazik ve sevecen davrandığı için takdir ettiğinizi gösterin; bu mesajı alacaktır. Unutmayın, empati yaşam boyu süren bir beceridir ve bu konuda her zaman gelişmenin yollarını arıyoruz.

Kaynak: Linda Rodgers. “How to Teach Empathy to Kids”. Şuradan alındı: https://www.whattoexpect.com/toddler/behavior-and-discipline/how-to-teach-empathy-to-toddlers. (02.03.2023).