Hemoroid Nedir? Neden Oluşur? Hangi Tedavi Yöntemleri Etkilidir?

Hemoroid veya halk arasında bilinen adıyla basur, makat bölgesindeki toplardamarların genişlemesi ve şişmesi sonucunda ortaya çıkan yaygın bir sağlık sorunudur. Öncelikle uzun süreli kabızlık, ıkınma, hareketsiz yaşam tarzı ve yanlış beslenme alışkanlıkları, bu rahatsızlığın başlıca nedenleri arasında bulunmaktadır. Basur, yaşamı tehdit eden bir hastalık olmamakla birlikte, neden olduğu ağrı, kanama, kaşıntı ve şişlik gibi belirtiler ile yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir.

Hemoroid (Basur) Nedir?

Hemoroid, halk arasında basur olarak bilinen, makat bölgesindeki toplardamarların genişleyip şişmesiyle oluşan bir damar hastalığıdır. Normalde bu damar yastıkları dışkı kontrolüne yardımcı olurken, basınç artışı ve damar esnekliğini kaybetmesi, sorunlu bir duruma neden olabilir. Hemoroid, insanlarda sık görülen ve yaşam kalitesini etkileyen hastalıkların başındadır.

Kronik kabızlık, ıkınma alışkanlığı, hareketsiz yaşam ve yanlış beslenme, bu rahatsızlığın gelişiminde önemli rol oynamaktadır. Hemoroid, hem kadınlarda hem de erkeklerde görülebilir, fakat özellikle hamilelik döneminde kadınlarda daha fazla sıklıkla karşılaşılır. Toplumun yarısında yaşamın bir döneminde hemoroid şikayetleri ortaya çıkar.

Hemoroid (Basur) Türleri Nelerdir?

Hemoroid, damarların şiştiği bölgeye ve belirtilerin şiddetine göre iç ve dış hemoroid olarak iki gruba ayrılır. İç hemoroidler rektumda, dışarıdan gözle görülmeyen bölgelerde oluşur ve genellikle ağrısızdır. Ancak ileri evrelerde dışarı sarkabilir ve kanama yapabilir. Dış hemoroidler ise anüs çevresinde görünür şişlikler olarak ortaya çıkar.

Dış hemoroidler daha fazla ağrıya yol açar çünkü bu bölgede sinir uçları yoğunluktadır. İç hemoroidler de kendi içinde derecelere ayrılır. Birinci derece hafif şişlik, ikinci derece dışkılama sırasında dışarı çıkan fakat kendiliğinden geri giren hemoroidler, üçüncü derece el ile geri itilebilenler, dördüncü derece ise sürekli dışarıda kalanlardır.

Hemoroid türleri şöyledir:

• İç hemoroid: Rektum içinde oluşur, genellikle ağrısızdır, kanama yapabilir.
• Dış hemoroid: Anüs çevresinde oluşur, ağrı ve şişlik yapar.
• 1. derece: Hafif şişlik, gözle fark edilmez.
• 2. derece: Dışkılama sırasında dışarı çıkar, sonra geri girer.
• 3. derece: Dışarı çıkar, elle geri itilebilir.
• 4. derece: Sürekli dışarıda kalır, en ileri evredir.

Hemoroid (Basur) Neden Olur?

Hemoroidin oluşumundaki temel sebep, makat bölgesindeki damarlara aşırı basınç binmesidir. Bu basınç, zamanla damarların genişlemesine, duvarlarının zayıflamasına ve şişliklerin oluşmasına yol açar. En yaygın nedenler arasında kronik kabızlık ve tuvalette uzun süre ıkınmak yer almaktadır. Ayrıca düşük lifli beslenme, yetersiz su alımı, uzun süre oturarak çalışmak, obezite ve gebelik gibi durumlardaki artan karın içi basınç, damarlar üzerinde ekstra yük yaratır. Bununla birlikte, ağır kaldırma, uzun süre ayakta kalma, baharatlı yiyecekler ve stres de hemoroidi tetikleyen faktörlerdendir.

Hemoroid (Basur) Belirtileri Nelerdir?

Erken evrelerde, hasta genellikle tuvalet sırasında ya da sonrasında ufak miktarda kan gözlemleyebilir. Bu kan genellikle parlak kırmızı olup dışkının üzerinde veya tuvalet kâğıdında görünebilir. İlerleyen evrelerde anüs çevresinde şişlik, dolgunluk hissi ve ağrı gibi belirtiler artar. Dış hemoroidlerde, cilt altındaki damarların pıhtılaşması ani ve yoğun ağrılara sebep olabilir. Ayrıca kaşıntı, yanma hissi ve dışkılama sonrası tam boşalmama hissi sık görülen şikayetlerdendir. İç hemoroidlerde genellikle ağrı bulunmaz fakat ileri evrelerde dışarı sarkan yumuşak kitleler görülebilir.

Hemoroidin belirtileri şunlardır:

• Dışkılama sırasında parlak kırmızı kanama
• Anüs çevresinde şişlik ve ağrı
• Kaşıntı ve yanma hissi
• Otururken rahatsızlık ve dolgunluk hissi
• İleri evrede dışarı sarkan hemoroid memeleri
• Dışkılama sonrası tam boşalmamışlık hissi

Hemoroid Tanısı Nasıl Konulur?

Doktor, öncelikle hastanın dışkılama alışkanlıkları, kanama olup olmadığı ve belirtilerin ne zamandır sürdüğünü sorgular. Ardından anüs bölgesi gözle ve elle muayene edilir. İç hemoroidlerin tespiti için rektal muayene yapılır ve bu muayene çoğunlukla yeterlidir.

Gerektiğinde daha ileri değerlendirme için anoskopi adı verilen ışıklı bir cihazla rektumun içi incelenebilir. Bu yöntem, iç hemoroidlerin derecesinin belirlenmesine yardımcı olur. Ayrıca kanamanın başka nedenlere bağlı olup olmadığını anlamak için kolonoskopi de yapılabilir. Çünkü hemoroid kanaması bazı durumlarda bağırsak polipleri veya tümörlerle karışabilir. Doğru tanı, tedavi sürecinin en önemli aşamasıdır.

Basura İyi Gelen Yöntemler Nelerdir?

Basur için en etkili yöntemlerden biri lif açısından zengin bir beslenme programıdır. Tam tahıllar, sebzeler ve meyveler tüketmek, bağırsak hareketlerini düzenleyip kabızlığı önler. Ayrıca bol su içmek ve düzenli egzersiz yapmak, bağırsak sağlığını destekler. Ilık suyla yapılan oturma banyoları ise kaşıntı ve ağrıları hafifletir. Doktorun önerdiği hemoroid kremleri, fitilleri ve ağrı kesiciler de belirtileri azaltır. Uzun süre oturmamak ve sert yüzeylerden kaçınmak ise önemli bir önlemdir. İleri vakalarda lastik bant ligasyonu, lazer veya cerrahi yöntemler kullanılabilir.

Basura iyi gelen bazı yöntemler şunlardır:

• Liften zengin gıdalar tüketmek
• Günlük en az 2 litre su içmek
• Düzenli yürüyüş ve hafif egzersiz yapmak
• Ilık suyla oturma banyosu uygulamak
• Hemoroid kremleri ve fitilleri kullanmak
• Tuvalette uzun süre kalmaktan kaçınmak

Hemoroid Nasıl Geçer?

Erken evrelerde alınacak basit önlemlerle belirtiler büyük ölçüde kontrol altına alınabilir. Düzenli beslenme, lifli gıdalar ve yeterli sıvı alımı, kabızlığı engelleyerek damar basıncını azaltır. Ilık oturma banyoları ve yerel tedaviler, hem ağrı hem de şişliği azaltmakta etkilidir. Ancak ileri evrelerde hemoroidin tamamen kaybolması beklenmez ve bu durumda cerrahi dışı yöntemler (lastik bant tedavisi, infrared koagülasyon) veya cerrahinin yapılması gerekebilir. Erken dönemde önlem almak ve yaşam alışkanlıklarını değiştirmek son derece önemlidir.

Hemoroid Hastaları Nelere Dikkat Etmeli?

Hemoroid hastalarının en çok dikkat etmesi gereken konu, bağırsak düzenini korumaktır. Kabızlık ve ıkınma, hemoroidin en önemli tetikleyicileridir. Bu nedenle, günlük beslenmede lifli gıda alımına önem verilmelidir. Baharatlı ve acılı yiyecekler belirtileri artırabileceğinden sınırlanmalıdır. Uzun süre ayakta durmak veya oturmak, damar basıncını artıracağından, ara vererek pozisyon değiştirmek gerekir. Tuvalet ihtiyacı hissettiğinde ertelememek ve tuvalette uzun süre kalmamak önemlidir. Fazla kilolar hemoroidi tetikleyebileceğinden sağlıklı bir kiloda kalmak da önemlidir. Düzenli egzersiz yapmak, yeterince su içmek ve hijyene dikkat etmek de şikayetlerin azalmasına yardımcı olur.

Hemoroid hastalarının dikkat etmesi gerekenler şu şekildedir:

• Kabızlığı önlemek için düzenli ve lifli beslenmek
• Acılı ve baharatlı gıdalardan uzak durmak
• Uzun süre oturmaktan kaçınmak, hareket etmek
• Tuvalette fazla zaman harcamamak
• Hijyen ve temizlik kurallarına dikkat etmek

Hemoroid Komplikasyonları

İç hemoroidlerde sürekli kanama sonucu kansızlık (anemi) gelişebilir. Dış hemoroidlerde pıhtı oluşması (tromboze hemoroid) çok şiddetli ağrılara neden olur. İleri evrelerde dışarı sarkan hemoroidler sürekli tahriş olup enfeksiyon riski taşır. Ayrıca, kaşıntı ve ciltte yaralar gibi hijyen problemleri sıklıkla yaşanır. Bazı hastalar, makat çevresinde sürekli nemlilik ve akıntıdan şikayet eder. Uzun süreli hemoroid durumu, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.

Hemoroid Kaşıntısına Ne İyi Gelir?

Hemoroid kaşıntısı, oldukça rahatsız edici bir belirtilerden biridir. Genellikle makat çevresindeki tahriş ve nemlilikten kaynaklanır. Kaşıntıyı hafifletmek için en etkili yöntemlerden biri, düzenli temizliktir. Bölgenin ılık su ile yıkanması ve kuru tutulması kaşıntıyı azaltır. Kimyasal içerikli sabunlar kullanmaktan kaçınılmalı, mümkünse sadece su tercih edilmelidir. Ilık oturma banyoları kaşıntı ve yanmayı da hafifletir. Ayrıca, pamuklu, bol iç çamaşırları giymek bölgenin havalanmasına yardımcı olur. Doktorun önerdiği kaşıntı giderici kremler ve fitiller de kullanılabilir.

Hemoroid (Basur) Nasıl Önlenir?

Kabızlığın önlenmesi için, bol lifli beslenme, düzenli su içmek ve hareketli bir yaşam tarzı benimsemek önemlidir. Günlük öğünlerde sebze, meyve, tam tahıllar ve baklagiller tüketmek dışkının yumuşak kalmasını sağlar ve tuvalet sırasında ıkınma ihtiyacını azaltır. Tuvalet ihtiyacı hissettiğinde ertelememek ve uzun süre oturmamak önemlidir. Uzun süre ayakta kalmak veya oturmak damar basıncını artırabileceğinden, düzenli aralıklarla pozisyon değiştirmek de koruyucu önlemler arasında yer alır. Fazla kilolar hemoroidi tetiklediği için sağlıklı bir vücut ağırlığında kalmak gerekir.

Hemoroid (Basur) Nasıl Tedavi Edilir?

Erken evrede, yaşam tarzı değişiklikleri, bol sıvı alımı, lif açısından zengin beslenme, oturma banyoları ve ilaç tedavileri yeterli olabilir. İleri evrelerde ise cerrahi dışı yöntemler uygulanır. Bu yöntemler arasında lastik bant ligasyonu, hemoroid dokusunun köküne lastik bant takılarak küçültülmesi yer alır. Ayrıca, infrared koagülasyon ya da lazer yöntemleriyle hemoroid damarları yakılarak küçültülebilir.

Çok ilerlemiş vakalarda, cerrahi tedavi (hemoroidektomi) gündeme gelir. Bu ameliyat genellikle diğer yöntemlerin yetersiz kaldığı ve yaşam kalitesinin ciddi şekilde bozulduğu durumlarda uygulanır. Günümüzde modern cerrahi tekniklerle hemoroid ameliyatları daha az ağrılı ve daha hızlı bir iyileşme süreci ile gerçekleştirilir.

Hemoroid Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Tedavi edilmemiş hemoroid, zamanla ilerler ve komplikasyonlara yol açabilir. Sürekli kanama nedeniyle demir eksikliği anemisi gelişebilir. Dış hemoroidlerdeki pıhtılaşma (tromboze hemoroid) çok şiddetli ağrılara neden olur. İleri evrede iç hemoroidler dışarı sarkarak sürekli tahriş olur ve enfeksiyon riski artar. Kronik kaşıntı ve ciltteki tahrişler yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Ayrıca, uzun süreli basur durumu, kişinin sosyal yaşamını ve psikolojik durumunu da olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, erken dönemde doktora başvurmak ve uygun tedavi yöntemlerini uygulamak büyük önem taşır.

Hemoroid (Basur) Ameliyatı Sonrası Nelerden Kaçınmalı?

İlk haftalarda, ağır kaldırmaktan, uzun süre ayakta durmaktan ve aşırı ıkınmaktan kaçınılmalıdır. Tuvalet alışkanlıkları düzenlenmeli ve kabızlık önlenmelidir. Bunun için, bol lifli beslenmek, yeterli su içmek ve doktorun önerdiği ilaçları düzenli kullanmak önemlidir. Ameliyat bölgesinin temizliği geciktirilmemeli, ılık su ile temizlik sağlanmalı ve kuru tutulmalıdır. Ağrıyı artırabilecek baharatlı yiyecekler ve kafeinli içeceklerden kaçınılmalıdır. Ayrıca, otururken yumuşak minderler kullanmak ve uzun süre sert yüzeylerde oturmaktan kaçınmak önemlidir. Doktorun düzenli kontrollerine gitmek ve önerilere uymak, iyileşme sürecini hızlandırır ve olası komplikasyonları önler.

Hemoroid ameliyatı sonrası kaçınılması gerekenler şunlardır:

• Ağır kaldırmaktan ve aşırı ıkınmaktan kaçınmak
• Lif açısından zengin beslenmek ve bol sıvı tüketmek
• Baharatlı gıdalardan ve kafeinden uzak durmak
• Ameliyat bölgesini temiz ve kuru tutmak
• Sert yüzeylerde uzun süre oturmamak
• Doktor kontrollerini aksatmamak

Hemoroid, modern yaşamın beslenme alışkanlıkları, hareketsizlik ve stresli yaşam koşullarının bir sonucu olarak giderek daha fazla insanı etkileyen bir sağlık problemidir. Erken dönemde alınacak basit önlemlerle hemoroidin ilerlemesi önlenebilir ve şikayetler kontrol altına alınabilir. Lifli beslenme, düzenli egzersiz, yeterli sıvı alımı, sağlıklı tuvalet alışkanlıkları ve hijyen kurallarına dikkat etmek, bu hastalığın önlenmesi ve tedavisinde en önemli adımlardır.