Şampuan seçimi nasıl yapılır? Şampuan alırken dikkate alınması gerekenler nelerdir?

Şampuanların bulunduğu raflar, farklı ürünlerle dolup taşıyor. Her birinin kendine özgü vaatleri var ve karmaşık içerik tabloları arasında kaybolmak, saçınızın o anki ihtiyaçlarına uygun ürünleri bulmanızı zorlaştırabilir. Kıvırcık, boyalı, düz ya da yağlı saçlarınız olsun, her saç tipi farklı bakım gerektirir ve bu nedenle kullandığınız ürünler de buna göre seçilmelidir. Bu noktada, şampuanların içeriklerini bilmek size fayda sağlayabilir.

Birçok şampuan, yaklaşık 10 ila 30 çeşit bileşen içeren formüllerdir. Saç derisini kir, yağ ve sebum birikiminden arındırmak için tüm şampuanlarda bir tür deterjan içeren temizlik maddesi bulunması gerekmektedir. Bu, saçı kirden arındırarak yıkanmasıyla birlikte akıp giden tüm kirleri de birlikte götürür. Şampuanlarda yaygın olarak kullanılan temizlik maddeleri arasında sodyum lauril sarkosinat, sodyum lauril sülfat (SLS) ve sodyum lauril sulfat (SLES) bulunmaktadır. Bu maddeler, kokamidopropil betain gibi yardımcı yüzey aktif maddelerle birlikte etki gösterir.

Şampuanlarda yaygın kullanılan bazı bileşenler aslında ciltte tahrişe yol açabilir.

Sülfatlar: Sülfatlar, şampuanlarda temizlik maddesi olarak kullanılan kimyasallardır. En bilinenleri sodyum lauril sülfat ve sodyum lauret sülfattır. Derinlemesine temizlik etkisi oluştururlar ve şampuanların köpürmesine neden olurlar. Eğer şampuanınız köpürmüyorsa, yüksek ihtimalle sülfat içermemektedir. Ancak, sülfatlar sert temizlik özellikleriyle ciltte tahrişte, kurulukta ve iltihaplanmada rol oynayabilir. Sülfatlar cilt hassasiyetini artırabilir ve rosacea, egzama ve kontakt dermatit gibi mevcut rahatsızlıkları kötüleştirebilir. Aynı zamanda, kirleri saçı doğal yağlardan arındırarak kuruluğa da neden olabilirler; bu da doğal sebum üretimini bozarak saçı olumsuz etkileyebilir.

Formaldehit: Formaldehit bazı bireylerde alerjiye sebep olabilir ve dermatiti tetikleyerek mevcut alerjik durumları kötüleştirebilir.

Parabenler: Genellikle ürünlerin raf ömrünü uzatmak amacıyla kullanılırlar ve cilt tarafından hızla emilebilirler. Bu, alerjik kontakt dermatite ve kızarıklık, tahriş, kaşıntılı cilt gibi rahatsızlıklara neden olabilir.

Aklorofen: Antibakteriyel özellikleri ile bilinen aklorofen, kozmetik ürünlerde kullanılan bir antiseptiktir. Göz ve ciltte tahrişe, kızarıklığa ve döküntülere yol açabilir.

Ftalatlar: Ftalatlar hormon bozuklukları ve kısırlık, düşük sperm sayısı ve üreme organı kusurları ile ilişkilidir.

Eğer sülfat içermeyen bir şampuan arıyorsanız, yine de ürün içinde bir temizlik maddesinin mevcut olduğundan emin olmalısınız. İçerik listesinde şu maddeleri görebilirsiniz:

• Sodyum lauril sülfoasetat (SLSA)
• Sodyum kokoil glisinat
• Sodyum kokoil glutamat
• Disodyum
• Sodyum lauroil metil izetionat
• Sodyum lauroil taurat
• Sodyum lauroamfoasetat
• Desil glukozit
• Lauril glukozit

Saçınıza en çok temas eden ürün noktasında şampuanlar, sadece temizleme işlevi görmekle kalmıyordur. Saçınızın ihtiyaçlarına uygun çeşitli içerikler kullanmaya yönelebilirsiniz.

Saç dökülmesi veya seyreltme birden fazla sebeple oluşabilir. Sorunun nedenine göre farklı şampuan içerikleri araştırılmalıdır.

• Fito-kafeinin, özellikle kadın tipi kellik için saç incelmesini azaltma konusunda olumlu etkileri olduğu kanıtlanmıştır.

• Minoxidil, %2’lik topikal çözüm olarak kullanıldığında saç dökülmesini tedavi etmek için FDA onaylı bir bileşendir.

• Niasin (B-3 vitamini), saç köklerine besin akışını artırarak saç büyümesine ve dolgunluğuna katkıda bulunabilir.

• Histidin, saçtaki fazla bakırı emerek UV ışınlarından korumayı sağlar.

Kıvırcık veya dalgalı saçlara sahip olanlar, nemlendirici ve elektriklenmeyi azaltıcı bileşenler içeren, sülfat yerine daha nazik yüzey aktif maddeler barındıran şampuanlar aramalıdır. Gliserin, kozmetik ürünlerde sıkça bulunan, havadaki nemi saça çeken doğal bir bileşiktir. Bu, daha az kabarma ile birlikte belirgin ve parlak bukleler sağlar.

Shea yağı, jojoba yağı, Hindistan cevizi yağı, ayçiçeği yağı ve argan yağı gibi yağlar saçı beslemeye yardımcı olurken bukleleri pürüzsüz ve parlak tutar. Habeş tohumu yağı, üzüm çekirdeği yağı ve çörek otu yağı gibi tohum yağları, kıvırcık ve dalgalı bukleler için idealdir. Bu yağlar hafif ve hızlı emilen yapıya sahiptir, nemlendirirken saç tellerinin toplamını açmaya yardımcı olurlar.

Düz saçlılar hacim artıran ürünler tercih edebilirler. Böyle bir durumda, hindistancevizi, soya fasulyesi, badem ve ayçiçeği yağları ve B5, C, E vitaminlerini deneyebilirler. Benzer şekilde, anyonik ve katyonik polimerler, pirinç ve mısır gibi proteinler de saçı hacimlendirir. Düz saçlılar için faydalı bir başka bileşen ise keratindir; bu da saç, cilt ve tırnaklarda bulunan yapısal bir proteindir. Saç ürünlerinde keratin, saç kütikülleri proteinini emerek saç tellerinde biriken hücreleri yumuşatır; bu da daha dolgun, pürüzsüz ve yumuşak bir görünüm kazandırır.

Boyalı veya kuru saçları olanlar, hafif temizlik maddeleri ile zenginleştirilmiş şampuanlar arayabilir. Sodyum lauril sülfoasetat, sülfat içermeyen bir alternatif olarak öne çıkar. Kuru saçlar için iki işlev bir arada sunan şampuanlar, saçı ince bir silikon tabaka ile kaplayarak ışıltılı ve pürüzsüz hale getirir. Yağlı şampuanlar, saçı beslemeye ve nemlendirmeye yardımcı olur. Bu tür şampuanlarda argan yağı, avokado yağı, macadamia yağı, hindistancevizi yağı ve zeytinyağı gibi doğal yağlar bulunur. Ayrıca, gliserin de nemi korumada etkili bir saç kremidir.

Kepek karşıtı şampuanlar genellikle kepek oluşumunu azaltan ve mantar öldürücü bileşenler içerir. Mantar öldürücüler arasında ketokonazol, çinko pirition ve selenyum disülfid yer alır. Sentetik mantar öldürücüler kullanmak istemeyenler, çay ağacı yağı ya da bitki özleri gibi doğal bileşenleri tercih edebilirler.

Yağlı saç veya kafa derisi olan bireyler, aşırı aktif yağ bezlerinden dolayı fazla sebum üretebilir. Güçlü bir temizlik sağlamak için lauril sülfat veya sülfosüksinat içeren şampuanlar kullanılabilir. Saç yıkandıktan sonra yağın fazla olmasını engellemek için fazla yumuşatıcı maddelerden kaçınılmalıdır. Çay ağacı yağı gibi doğal içerikli şampuanlar değerlendirilmeye değer olabilir. Sentetik bileşenler kafa derisinin doğal sebum üretimini bozarak yağ üretimini artırabilir.

Referans: Marnie Vinall. “Shampoo Ingredients for Different Hair Needs: What to Look For”. Şuradan alındı: https://www.healthline.com/health/shampoo-ingredients-for-different-hair-needs (28.10.2020).