Elmas ve pırlanta nedir? Pırlantanın özellikleri nelerdir?

Elmas ve Pırlanta Hakkında Bilgi: Pırlantanın Temel Özellikleri Nelerdir?

İngilizcesi “diamond” olan pırlanta, Yunan dilindeki “adamas” kelimesinden türemiştir; bu kelime “fethedilemez” anlamına gelir. Yunan mitolojisi ve yazılı kaynaklara göre, Yunan tanrıları en değerli veya güçlü teçhizatlarında pırlanta kullanmışlardır. Pırlantalar mitolojide yenilmezliği simgelerken, aynı zamanda iç huzur ve dış güzelliğin sembolü olarak da öne çıkar.

Söz konusu elmas olduğunda, Kaşıkçı Elması’ndan da bahsetmek gerekir. Dünyanın en ünlü elmaslarından biri olan Kaşıkçı Elması, 86 karatlık ağırlığıyla dikkat çeken ve rekor sayılabilecek büyüklükte bir değerli taş olarak bilinir. Çevresi çift sıra halinde 49 elmasla süslenmiştir.

Evlilik teklifinde yüzük verme geleneği, Eski Roma’ya kadar uzanır. Kayıtlar, pırlanta yüzüğünün ilk kez Rönesans döneminde kullanıldığını gösteriyor. O dönemde pırlantalar nadir ve oldukça pahalıydı. Bu yüzden toplumda daha mütevazi metal ve taşlar daha yaygınken, ekonomik açıdan güçlü kesimler pırlantayı tercih etti.

Pırlantalar genellikle şeffaftır (beyaz) ancak etrafındaki kimyasal bileşenlerden dolayı farklı pırlanta renkleri de mevcuttur.

Kırmızı pırlanta: Son derece nadir ve değerli olup, diğer birçok kırmızı nesne gibi cesareti sembolize eder.

Turuncu pırlanta: Nadir renk grubuna ait olan turuncu pırlantalar, bor elementinin kimyasal varlığı ile oluşur ve enerjiyi, coşkuyu temsil eder.

Sarı pırlanta: Nitrojen ile oluşan fantezi renkli pırlantaların en yaygın olanıdır. Bazen altın pırlanta olarak da bilinen sarı pırlantalar, mutluluğu ve saf dostluğu simgeler.

Pembe pırlanta: Neşe, romantizm ve yaratıcılığı temsil eder.

Mavi pırlanta: Kraliyet ve gücü sembolize ederken, hediye edilmesi büyük saygı ve sevgiyi ifade eder.

Kahverengi pırlanta: Nitrojen varlığında oluşur ve iç güç ile dengeyi simgeler.

Siyah pırlanta: Gizemli bir yapıya sahip olan siyah pırlanta, keder ve uzlaşma arzusunu ifade eder.

Laboratuvar yapımı pırlantalar, doğal pırlantalarla aynı fiziksel, kimyasal ve görsel özelliklere sahip oldukları için eşdeğer kabul ediliyor. Ancak, laboratuvar pırlantalarının doğal pırlantalar karşısında bazı avantajları bulunmaktadır:

• Laboratuvar yapımı pırlantalar, daha kısa bir tedarik zincirine sahip olduğu için çevreye daha dosttur. Bu durum, madencilik faaliyetlerinin olmaması ve tedarik zincirinin kısalığı açısından daha çevreci bir alternatif sunar.

• Bütçe dostudurlar. Laboratuvar yapımı pırlantalar, madencilikle çıkarılan pırlantalara göre %25 ila %75 arasında daha ucuz olabilir.

Çıplak gözle incelediğimizde hepsi aynı gibi görünse de, hiçbir pırlanta diğerinin tam olarak aynısı değildir. Aynı karat ağırlığındaki iki pırlantanın fiyat farklılığı, 4C kriterlerine bağlıdır. Pırlanta özellikleri, standart olarak 4C Özelliği ile tanımlanmıştır.

Karat ağırlığı (Carat weight)

Pırlantaların çoğu renksiz gibi görünse de, aralarında belirgin ton farkları mevcuttur. Genel olarak, bir pırlanta ne kadar renksizse, o kadar değerlidir. Gerçekten renksiz pırlanta bulmak oldukça zordur. Diğer yandan, “Fancy Diamond” (Fantezi pırlanta) olarak adlandırılan belirgin renklerdeki nadide pırlantalar da vardır. Pırlantaların rengi, “diamond” kelimesinin baş harfi olan D’den başlar ve Z’ye kadar uzanır. J rengi ve üzeri pırlantalar, makul ve yeterli beyazlıktadır.

Berraklık (Clarity)

Her elmas, doğada kendine özgü bir karaktere sahiptir. Onu özel kılan, kristalleşme sürecinde karışan diğer minerallerdir. Doğanın parmak izleri olarak tanımlanan bu minerallerin sayısı, rengi, yapısı, konumu ve büyüklüğü, elmasın doğallığını gösterir. Doğal izlerin sayısı ne kadar az olursa, pırlanta o kadar fazla ışık yansıtır ve bu nedenle daha değerli hale gelir. Doğal iz taşımayan pırlanta bulmak çok zor olduğundan, içinde en az iz barındıran pırlantalar kusursuza yakın sayılır. Mümkünse SI ve üzeri berraklıkta pırlantalar tercih edilmelidir.

Karat

Her elmasın kendine özgü bir karakteri vardır. Kristalleşme sürecinde içine karışan diğer mineraller, elmasın doğallığını gösterir. Doğal izler ne kadar azsa, pırlanta o kadar çok ışık yansıtarak daha fazla değer kazanır. Doğal iz taşımayan pırlanta bulmak zor olduğundan, az iz barındıranlar kusursuza yakın kabul edilir. Mümkünse SI ve üzeri berraklıktaki pırlantalar tercih edilmelidir.

Kesim (Cut)

Pırlanta üzerindeki tek insan yapımı özellik kesimdir. Pırlantanın göz kamaştırıcı ışıltısı, kesimin ustalığına ve kullanılan teknolojiye bağlıdır. Kesim ne kadar hassas olursa, pırlantanın ışığı yansıtma ve kırma oranları o kadar iyi olur. Kesim kalitesi arttıkça, pırlantanın parlaklığı, ışıltısı ve kıvılcımı da artar. Doğru oranlarda kesilmiş bir pırlantanın yüzeyinden giren ışık, diğer yüzeyden yansıyarak “taç” denilen üst kısmından yayılır. Kesim çok derin olduğunda, ışığın bir kısmı pırlantanın alt kısmından kaçar. Aynı şekilde, kesim yeterince derin değilse, bu da pırlantanın yeterince parlamamasına neden olur. Pırlantanın şekli ve kesim tekniği ise farklı kavramlardır; pırlantanın şekli zevklere göre değişir.

Küçük renk farklılıkları, özellikle çıplak gözle görülebiliyorsa, pırlantanın fiyatını etkileyebilir. İnce renkli pırlantalar, tamamen renksiz pırlantalardan daha yaygındır. Renksiz pırlantalar daha fazla ışık yansıttığı, daha parlak olduğu ve daha nadir olduğu için daha değerlidir.

Renk farklılıkları, derecelendirme skalalarında bile değeri %10 veya daha fazla değiştirebilir. Bazen, küçük bir renk kusuru fiyatı, özellikle karat, kesim ve netlikle birlikte değerlendirildiğinde, yüzlerce veya binlerce dolar etkileyebilir.

Amerika Gemolojik Enstitüsü (GIA), pırlanta rengini etiketlemede tutarlılık sağlamak için Uluslararası Renk Ölçeğini geliştirmiştir. Bu ölçek, her pırlantayı değerlendiren bir jüri sistemi ile renk ve netliği değerlendirir. Bir pırlantanın GIA sertifikası alabilmesi için beş kişilik jüri oybirliğiyle karar vermelidir.

Resmi GIA ölçeği, bir taştaki sarı, kahverengi veya gri derecesini ölçmek için D’den Z’ye değişen harfler kullanarak beyaz elmaslardaki renk tonunu layıkıyla değerlendirir. Gemologlar, elmasları yüzleri aşağıda olacak şekilde saf beyaz kağıt üzerine yerleştirerek rengi belirler. D dereceli pırlantalar buzlu beyaz ve renksiz, Z dereceli pırlantalar ise sarı tonlarına sahip olmalıdır. Mücevherlerde genellikle N’den Z’ye dereceli pırlantalar kullanılmaz.

Referanslar:

With Clarity. “What Do Diamonds Symbolize?”. Erişim: https://www.withclarity.com/education/diamond-education/diamonds-meaning-or-diamond-education

Brilliant Earth. “Diamond Color Scale”. Erişim: https://www.brilliantearth.com/diamond-color/