Bulaşıkları makineye atmadan önce elle yıkamak uygun mu?
Herkesin mutfak eşyalarını toplama konusunda kendine özgü bir yöntemi vardır. Bazı kişiler bulaşıkları neredeyse yıkayarak makineye yerleştirirken, bazıları ise sadece suyla geçiştirir. Hangisinin daha doğru olduğuna dair tartışmalar sürse de, iyi durulanmamış bulaşıkların dolu olduğu bir makinenin kapağını açmak oldukça sinir bozucudur.
Aslında bulaşıkları makineye koyarken ön durulama veya elle yıkama yapmanız gerekmiyor. Tabaktaki katı artıkları temizlemek yeterli. Elbette, bulaşıkları makinede uzun süre bekletmeyecekseniz… Elle yıkarken mekanik bir ovma kuvveti uygularız. Peki, bulaşık makineleri bu işi nasıl başarıyor? Çoğu bulaşık makinesinde, ilk durulama döngüsünden itibaren suda ne kadar kir olduğunu ölçen bulanıklık sensörleri bulunuyor. Durulanan tabaklar bu nedenle makinenin algısını yanıltabilir. Ancak, bulaşıkları makineye yerleştirmek hala kafaları karıştırıyor.
İngiltere’de bağımsız bir tüketici hakları grubu olan Choice’tan beyaz eşya uzmanı Ashley Iredale, “Bulaşıkları makineye koymadan önce durulama yaparsanız, makineniz tabakları daha temiz algılayabilir. Bu da yoğun bir yıkama gerçekleştirmemesine sebep olur ve tabaklarınız daha kirli çıkabilir.” diye belirtiyor. Özellikle sensörlü makineler için bu uyarıyı yaparken makine filtresinin varlığını hatırlatıyor.
“Bulaşık makinesi filtresi neden kirlenir, nasıl temizlenir?” gibi sorular sorulabilecekken, bu filtrenin ne işe yaradığını anlamakta fayda var. Makine filtresi, yukarıda bahsedildiği gibi, makineye konan bulaşıkların artan yemek artıkları için tasarlanmıştır. Gözden kaçan parçalı yemek artıkları, makinenin su akışını tıkayarak zarar verebilir. Filtre ise bu sorunu engeller. Bulaşık makinesi filtresini ortalama olarak ayda bir kez çıkarıp temizlemeniz yeterlidir. Tabii ki bulaşık yıkama sıklığınıza göre bu süre daha kısa da olabilir. Bulaşık deterjanı ile, elle yıkamayla uygun sıcaklıkta su kullanarak filtreyi nazikçe süngerle temizleyin.
Yumurta pişirdiğiniz tava, yemek ısıttığınız küçük tencere alt rafa mı yoksa üst rafa mı yerleştirilmeli? İşte bulaşık makinesi yerleştirmedeki en temel ipucu; bulaşık makinesinin en güçlü fıskiyeleri alttan yukarı doğru su püskürtüyor. Bu nedenle, iyi bir yıkama için en yağlı ve kirli bulaşıkları boyutlarına bakılmaksızın alt rafa yerleştirmelisiniz. Daha temiz ve hassas bulaşıklar ise üst rafta yıkanmalıdır. Kaselerin ve derin kapların aşağı dönük olması önemlidir.
Bir diğer ipucu; dolu bir bulaşık makinesindeki bulaşıklar, yarı dolu bir makinedekilerden daha iyi kurur. Peki neden? Choice’tan Ashley Iredale, “Bulaşık makinesi, tabaklarınızda sıcaklık oluşturmak için son durulama döngüsünü kullanarak kurutma yapar ve bir süre orada kalır; ardından nem buharlaşır.” diyor. Makinenin işi bittikten hemen sonra kapağı açmak yerine bir süre beklemenin önerilmesinin sebebi budur.
Mutfak ile ilgili pratik bilgiler
Plastik tabaklar, bardaklar, kaseler ve mataralar için de bir uyarı yapmakta fayda var. Plastik kap ve mutfak eşyalarını bulaşık makinesinde yıkıyorsanız, daha düşük ısıda yıkamanız gerektiğini belirtmek isteriz. Plastiklerin bulaşık makinesinde yıkanabilir özelliklerine dikkat etmek, mümkünse cam ve seramik malzemeleri tercih etmek sağlıklı bir seçim olabilir.
Tıpkı diş macununda olduğu gibi, bulaşık makinesi deterjanı da yiyecek artıklarını parçalamak için genellikle aşındırıcı özellik taşır. Bu nedenle, bulunduğunuz bölgedeki suyun sertliğini göz önünde bulundurarak uygun miktarda deterjan kullanmalısınız. Isı, su ve kimyasalların birleşimi ile birlikte doğru yerleştirme sayesinde bulaşık makinesi güçlü bir yıkama sağlar. Bu nedenle narin, el yapımı veya elde boyanmış mutfak eşyaları; ayrıca yapışmaz kaplamalı tavalar, döküm tencereler, ahşap ve kalay, bakır malzemeden yapılan mutfak eşyaları bulaşık makinesinde yıkanmamalıdır.
Tüm bu uyarılara rağmen, bulaşık makinelerinin elde yıkamaya göre daha tasarruflu olduğunu belirtmek gerek. “Bulaşık makinesi mi elde yıkama mı daha tasarruflu?” sorusunun yanıtı “makine” yönündedir. Bulaşık makinesi, yaklaşık 13 litre su ile 144 parçaya kadar bulaşığı yıkayabilir. Bonn Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, aynı miktarda bulaşığı elde yıkamak için 100 litre su gerekir. Bulaşık makinesinin çalışırken harcadığı enerjinin çoğu, suyu ısıtmaya gider. Elde yıkama için de aynı durum geçerli. Ayrıca elde yıkama sırasında, özellikle durulama esnasında parça başına daha fazla su harcanıyor.
Referanslar: “How to properly load a dishwasher if you pre-rinse it might actually come out dirtier” (2020) Şuradan alındı: https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2020/dec/25/how-to-properly-load-a-dishwasher-if-you-pre-rinse-it-might-actually-come-out-dirtier
