Fransız Gastronomi Kültürü | Sofra Geleneğindeki Temel Kavramlar
Yıldızlı restoranlar, ünlü şefler ve enfes lezzetler… Fransız mutfağının sunumu ve tadı, kültürel mirası açısından son derece önemli bir değer taşıyor. UNESCO, 2010 yılında Fransız yemek kültürünü “İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi”ne ekledi. Fırından yeni çıkmış baget, çıtır çıtır kruvasanlar ve damak çatlatan Fransız yemekleri… Gurme bir seyahat yapmak isteyenler için Fransa, harika bir seçenek.
Yemek, kültürle yakından ilişkili olduğu için dikkat etmen gereken bazı unsurlar olduğunu düşündük. Senin için Fransız mutfağını derinlemesine inceledik. Kahvaltıdan akşam yemeğine, hatta sipariş verme anına kadar birçok farklı konuyu ele alacağız. Bilgi dolu yolculuğa hazırsan, lezzet, kültür ve daha fazlasını keşfetmek için tek yapman gereken uygun fiyatlı Fransa uçak bileti almak!
Şimdi, Fransa’nın muhteşem lezzetlerine nasıl ulaşabileceğine bakalım.
Gezgin Gurmelerin Sormak İstediği Sorular: Fransa’da Ne Zaman, Nerede, Ne Yiyeceğiz?
Fransızlar, hızlı bir atıştırmalık yerine düzenli öğünler tercih ediyorlar. Bir öğle yemeğinde bile, masalarını hazırlar ve yemeğin tadını çıkararak keyifle yerler.
Fransa’da keyifli bir yemek deneyimi yaşamak için bilmen gereken bazı kurallar ve ritüeller mevcut. İlk olarak yemek saatlerine göz atalım, ardından nerelerde neler yiyebileceğini tartışalım.
Fransa’da Yemek Saatleri: Hangi Öğün Ne Zaman Yenir?
Fransızlar, İtalyanlar gibi çok sayıda öğün tüketmiyorlar; sabah kahvaltısı, öğle ve akşam yemeği olmak üzere üç ana öğünleri var.
Kahvaltı (le petit-déjeuner) genellikle 06.00-08.00 arasında alınıyor, ancak saat 11.30’a kadar kahvaltı bulabilirsin. Fransızlar, hareket halindeyken bir şeyler yemek yerine oturup sakin bir şekilde kahvaltı etmeyi tercih ediyorlar.
Öğle yemeği (pour déjeuner) ise günün en önemli öğünü. Restoranlarda öğle 12.00-14.00 arasında yemek yeniliyor.
Le goûter adında bir atıştırmalık öğünü daha var ama bu daha çok çocuklar için bir ikindi saati olarak düşünülebilir. Genellikle saat 16.00 civarında yeniyor ve kurabiye, kek, çikolatalı ekmek gibi tatlılardan oluşuyor.
Akşam yemeği (le dîner) ise 19.00’dan itibaren başlıyor. Çoğu restoran akşam 21.00’e kadar hizmet veriyor.
| Fransızca | Türkçe | Zaman |
| Le petit-déjeuner | Kahvaltı | Saat 11.30’dan önce |
| Pour déjeuner | Öğle yemeği | 12.00-14.00 |
| Le dîner | Akşam yemeği | 19.00-22.00 |
Bu tablo, Fransa’da ne zaman yiyebileceğiniz konusunda rehberlik ediyor. Şimdi dilersen “Nerede yiyeceğiz?” sorusuna geçelim.
Fransa’da Nerede Ne Yenir: Brasserie, Bistro ve Salon de thé
Fransa’da gördüğün tabelalarda, “Burası neresi ve ne sunuyor?” diye merak edebileceğin bazı yemek yerleri mevcut. Farklı özellikleri ile çeşitli isimlere sahip bu mekanları inceleyelim.
Bistro
Kıyafet kurallarının olmadığı, yerel tatların bulunduğu yemek mekanları olarak tanımlanabilir. Söylentilere göre bistro adı, Rusça “bystryy” (hızlı) kelimesinden türemiş. Napolyon Dönemi’nde Fransa’yı işgal eden Rus askerleri, savaş sırasında hızlı yemek yemediklerinde garsonlara “Bystryy!” diye seslenirmiş. Bu kelime zamanla “bistro” haline gelmiş. Şu an Türkiye’de de çeşitli bistro mekanları mevcuttur. Fransa’daki bistrolarda öğle saatlerinde Fransız mutfağına ait yemekler, günlük menüler ve içecekler bulunur. Mahalle havası almak ve hoş vakit geçirmek için güzel mekanlardır.
Restoranlar ve bistrolarda öğle ve akşam yemekleri belirli saatlerde servis edilir. Genellikle öğle yemeği için 12.00 – 15:00, akşam yemeği için ise 19:30 – 00.00 aralığındadır. Ayrıca, Pazar günleri tüm bistrolar kapalıdır; bu önemli bir ayrıntıdır. Le Reminet, Chez Janou ve L’Atelier d’Antan gibi mekanları öneriyoruz.
Brasserie
Brasserie’ler, bistrolara göre biraz daha büyük, daha kaliteli servis sunan ve örtülü masaları olan yerlerdir. Kelime olarak “bira fabrikası” anlamına gelir. Farklı içecek türlerinin yanı sıra Fransız mutfağının şarküteri ürünleri, biftek tartarı, boeuf bourguignon, konfit de canard gibi et yemekleri ve soğan çorbası gibi lezzetleri sunarlar. Tüm gün açık olan brasserie’ler, bistrolara kıyasla daha pahalıdır. Vaudeville ve La Coupole popüler brasserie’ler arasında yer almaktadır.
Salon de thé
Çay ve kahvenin yanı sıra kekler ve hamur işlerinde uzmanlaşan kafelere salon de thé denir. Genellikle sabah saatlerinden akşamın erken saatlerine kadar açıktırlar ve bazen hafif öğle yemekleri ve küçük atıştırmalıklar da sunabilirler. Popüler salonlar arasında Ladurée, Carette, Angelinas ve Mariage Freres bulunmaktadır. Genellikle 08.30-19.30 arasında açıktırlar.
Fransız Restoranında Ne Sipariş Verilir: Fransa’da Hangi Sırada, Ne Yenir?
Fransızlar sabahları sütlü kahve (cafe au lait) tercih etseler de gün boyunca espresso gibi sert kahveleri de tüketmektedirler. “Café allongé” kelimesini Americano yerine kullanıyorlar, bu nedenle menüde gördüğünde şaşırma. “Un cafe serre” ise ristretto, yani “daha yoğun bir espresso” anlamına gelir.
Fransa’da güzel bir restoranda yemek siparişi verirken dikkat etmen gereken birkaç nokta bulunuyor. Öncelikle mekana giriş yaparken “bonjour” veya “bonsoir” demelisin. Selam vermek ve nazik davranmak Fransızlar için son derece önemlidir. Garson menüyü getirdiğinde nazikçe teşekkür etmek de ayrı bir öneme sahiptir. Menüyü inceledikten sonra sipariş verirken Fransızca terimler kullanmak dostça bir iletişim kurmak açısından iyi bir tercih olabilir.
Yemek siparişi verirken diğer bir önemli nokta ise öğle yemeğinde ağır yemeklerden kaçınıp daha hafif seçenekler tercih etmektir. Akşam yemeklerinde daha ağır yiyecek alternatifleri bulunmaktadır.
Restorana gittiğinde menüde görebileceğin yemek çeşitlerini aşağıda sıraladık.
Un apéritif / Apéro: Kokteyl, yemek öncesi içecek
Un amuse-bouche / Amuse-gueule: Atıştırmalık (bir veya iki ısırık)
Une entrée: Meze, başlangıç yemeği
Le plat principal: Ana yemek
La salade: Yeşil salata
Le fromage: Peynir
Le dessert: Tatlı
Le café: Kahve (Kahve, tatlı ile değil, tatlıdan sonra servis edilir)
Un digestif: Yemek sonrası içki
Menü türleri de restoranlara göre değişiklik gösterebilir. Menü çeşitlerini şu şekilde tanımlayabiliriz:
Le menu dégustation: Daha çeşitli yemeklerden oluşan bir tadım menüsüdür. Déguster “tatmak” demektir.
Le menu enfant: Daha küçük porsiyonlar sunar. Bazen sadece çocuklar için özel yemekler içerir.
Le menu gastronomique: Bir aperatifle başlar, menüdeki sıraya göre çeşitli yemekler sunar.
Le menu végétarien: Vejetaryen menüsü.
La carte des boissons: İçecek menüsü.
“Fransa’da yemek siparişi nasıl verilir?” konusunda bir endişen varsa, gittiğin bir restoranda başlangıç + ana yemek + tatlı sıralamasıyla sipariş verebilirsin. Bu tarz bir sipariş alışıldık bir durumdur, bize güvenebilirsin.
Fransız Yemek Kuralları: Fransa’da Yemek Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Fransızlar yemek kültürlerine büyük özen gösteriyorlar. Şeflerin dikkat ettiği bazı noktalar var. Kültürlerine saygı göstererek muhteşem yiyeceklerin tadını çıkarmalıyız.
- Fransız aşçılar “bien cuit” (iyi pişmiş) ete pek sıcak bakmazlar; “à point” (orta pişmiş) ya da sadece tavuk siparişi vermek senin seçeneklerin arasında.
- Fransa’da ekmek masaya konuldum; tabağındaki bir parçayı dengelemeye çalışmak tuhaf karşılanır, bu yüzden ekmeğini tabağına koymaman daha iyi olur.
- Akşam yemeğinde gazlı içecek ya da kahve gibi sıcak içecekleri yemeğin yanında tüketmek hoş karşılanmayabilir.
- Sipariş sırasında peynir, salatadan sonra ve tatlıdan önce sunuluyor. Peyniri doğru şekilde kesmek için garsondan yardım isteyebilirsin.
- Marulu kesmek, aşçıya hakaret sayılır; bu yüzden marul yapraklarını katlayıp ağzına atmak davranış olarak en uygunudur.
Bu bilgilerle yazımızın sonuna geliyoruz. Eğer okumaya devam etmek istersen, “İtalyan Yeme İçme Kültürü 101: Kavramlar ve Kurallar” başlıklı yazımıza göz atabilirsin.
