K Vitamini Ne İşe Yarar ve Hangi Besinlerde Bulunur?

K Vitamini Nedir?

K vitamini, vücudun kan pıhtılaşması için gereken, yaraların iyileşmesine yardımcı olan ve başlıca olarak yeşil yapraklı sebzelerde bulunan bir vitamin grubudur. Aynı zamanda kemik sağlığına da olumlu etkileri vardır.

K vitamini, K1 ve K2 olmak üzere iki ana gruba ayrılır. K1 Vitamini bitki kaynaklı gıdalarda bulunurken K2 Vitamini daha çok hayvansal gıdalarda mevcuttur. K vitamininin en zengin kaynakları arasında ıspanak, kara lahana, maydanoz, brokoli, karnabahar, kuşkonmaz, bezelye, taze fasulye ve domates yer alır. Ayrıca, kırmızı ve beyaz et, iç organlar (ciğer, böbrek), yumurta ve süt ürünlerinde de K vitamini bulunur.

Bilimsel açıdan incelendiğinde, “K Vitamini” terimi, 2-metil-1,4-naftokinon olarak bilinen ortak kimyasal yapıya sahip bir bileşik ailesinin genel adıdır; bazı gıdalarda doğal olarak bulunan ve besin takviyesi olarak bulunan yağda çözünebilir bir vitamindir. Bu bileşikler filokinon (K1 vitamini) ve çeşitli menakinon (K2 vitamini) formlarını içerir. Menakinonların doymamış izoprenil yan zincirleri vardır ve bu yapılarının uzunluğuna bağlı olarak MK-4 ila MK-13 olarak adlandırılır. MK-4, MK-7 ve MK-9 en çok araştırılan menakinonlar arasındadır.

Vücutta yeterli K vitamini bulunmadığında, pıhtılaşma yeteneğinde azalma yaşanır ve bu durum kanama riskini artırır. Morarmalar daha sık görülür, adet dönemleri daha yoğun geçebilir. Yaralanma ya da cerrahi müdahale sonrası kanamanın durdurulması zorlaşabilir ve adet dönemleri daha ağır geçebilir.

K Vitamini Türleri Nelerdir?

K vitamini, K1 ve K2 vitamini olarak iki farklı forma sahiptir.

Filokinon (K1 vitamini): K1 vitamini daha çok lahana, karalahana ve ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzelerde bulunur.

Menaqinon (K2 vitamini): K2 vitamini ise et, yumurta ve peynir gibi bazı hayvansal ve fermente gıdalarda bulunur. Ayrıca, insan bağırsaklarındaki bakteriler tarafından da sentezlenebilir.

K Vitamini Ne İşe Yarar?

K vitamini, kan akışkanlığını düzenleyerek, kanın pıhtılaşmasına yardımcı olur, kemiklerin gelişiminde önemli bir rol oynar ve yaraların daha hızlı iyileşmesine katkıda bulunur.

K vitamininin vücuda sağladığı faydalar şunlardır:

• Kanın pıhtılaşmasını sağlar
• Kalp hastalığı riskini azaltır
• Kemiklerin güçlenmesine yardımcı olur
• Yaraları hızlı iyileştirir
• Sabah bulantısını hafifletebilir
• Bilişsel yeteneği koruyabilir

Kanın pıhtılaşmasını sağlar

K vitamini, vücuttaki kan akışkanlığını dengeleyerek, kanın pıhtılaşması için gerekli proteinlerin üretimini destekler. Bu kontrol ve üretim sayesinde, kanın pıhtılaşmasını sağlamak için gereken vitamin grubu olarak tanımlanır.

Kalp hastalıkları riskini azaltır

K vitamini, kan damarlarında kalsiyum birikimini önleyen ve kalp hastalığını engellemeye yardımcı olabilecek proteinlerin üretimini teşvik eder. Bu da kalp hastalıkları riskini azaltır. Bununla birlikte K vitamini, kalp sağlığını destekleyen ve koruyan damarların esnekliğini artırır.

Kemiklerin güçlenmesine yardım eder

K vitamini, kemik yoğunluğunu artıran osteokalsin üretiminde rol oynayarak, kemiklerinizi güçlendirir ve bu özelliği ile kemik dostu bir vitamin grubudur.

Yaraları hızlı iyileştirir

K vitamininin yaraları hızlı iyileştirdiği özelliği, kanın pıhtılaşmasını sağlayabilmesi ile ilişkilidir. K vitamini, kanamaları durdurarak yaraların daha hızlı iyileşmesine yardımcı olur.

Tüm bunların yanı sıra, K vitamininin doğal yollarla veya takviye olarak alınması, sabah bulantılarını azaltabilir ve bilişsel fonksiyonları koruyabilir.

K Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

K vitamini açısından zengin gıdalar arasında ıspanak, brokoli, lahana, maydanoz, pazı, marul ve yeşil fasulye gibi sebzeler, katı ve sıvı yağlar, avokado, yaban mersini, kuru erik, kivi, üzüm ve elma gibi meyveler ile karaciğer, böbrek ve tavuk gibi et ürünleri, yumurta ve süt ürünleri bulunmaktadır.

K vitamini içeren gıdalar şunlardır:

• Ispanak, pazı, brokoli, marul, maydanoz, kara lahana, brüksel lahanası ve karnabahar gibi sebzeler
• Bezelye ve soya fasulyesi gibi baklagiller
• Kırmızı ve beyaz etler
• İç organları (ciğer, böbrek gibi)
• Avokado, yaban mersini, incir, kivi, domates gibi meyveler
• Sızma zeytinyağı ve avokado yağı
• Nar ve havuç suyu
• Kaju, ceviz ve fındık gibi kuruyemişler

K Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

K vitamini eksikliği, yetişkinlerde nadir görülmekle birlikte, antibiyotik gibi K vitamini metabolizmasını engelleyen ilaçları kullanan kişilerde veya besin emilimini etkileyen durumlarda ortaya çıkabilir. K vitamini eksikliğinin yaygın belirtileri arasında diş eti kanaması, burun kanaması, mide veya bağırsaklarda kanama ile birlikte idrar veya dışkıda kanama bulunur. Ayrıca, ciltte morarmalar ve osteoporoz da görülebilir.

Yenidoğan bebeklerde de K vitamini eksikliği gözlemlenebilir; çünkü K vitamini plasentadan geçmez ve anne sütünde düşük miktarlarda bulunur. K vitamini eksik olan bebekler, doğumun ilk haftasında mide-bağırsak yolunda veya göbek kütüğünde morarma ve/veya kanama riski taşırlar. Protrombin zamanı ve aktive parsiyel tromboplastin zamanı uzayabilir.

K vitamini eksikliği ile ilgili en yaygın belirtiler şunlardır:

Not: Antibiyotikler, bağırsaktaki K vitamini üreten bakterileri yok edebilir. Uzun süreli antibiyotik kullanımı K vitamini seviyelerini düşürebilir. Bu durum, iştahı zayıf olan kişiler için riski artırır. Bu kişiler, doktor tavsiyesi doğrultusunda K vitamini takviyesi alabilirler.

K Vitamini Eksikliği Neden Olur?

K vitamini eksikliğinin temel nedeni, yeşil yapraklı sebzeler ve diğer K vitamini açısından zengin gıdaların yetersiz tüketimidir. K vitamini açısından zengin besinler arasında ıspanak, brokoli, kara lahana, karnabahar, bezelye, taze fasulye ve avokado yer alır.

K Vitamini Hakkında Sık Sorulan Sorular

K vitamini nelerde var?

K vitamini en çok, ıspanak, brokoli, lahana, kara lahana, maydanoz, pazı ve marul gibi yeşil yapraklı sebzelerde; yeşil fasulye ve katı-sıvı yağlar (özellikle kanola yağı); soya fasulyesi; avokado, yaban mersini, kuru erik, kivi, üzüm ve elma gibi meyveler; karaciğer ve tavuk gibi et ürünlerinde bulunur.

Günlük K vitamini ihtiyacı ne kadardır?

Yetişkinler, vücut ağırlıklarının her kilogramı için günde yaklaşık 1 mikrogram K vitaminine ihtiyaç duyarlar. Örneğin, 65 kg ağırlığında bir bireyin günlük ihtiyacı 65 mikrogram, 75 kg ağırlığında bir bireyin ise 75 mikrogramdır. Bir mikrogram, bir miligramdan (mg) 1.000 kat daha küçüktür. Vücut, ihtiyaç duyulan miktardan fazla alınan K vitaminini karaciğerde depolar.

K vitamini fazla alındığında zararlı mıdır?

K vitamini, karaciğer, kalp, beyin, kemikler ve pankreas gibi vücut organlarında yaygın olarak bulunur. Diğer yağda çözünen vitaminler gibi, fazla miktarda alındığında vücutta nadiren toksik seviyelere ulaşır. Bunun nedeni K vitamininin hızlı bir şekilde parçalanıp idrar ya da dışkı yoluyla atılmasıdır.

K vitamini eksikliği hangi hastalıklara yol açar?

Vücutta K vitamini eksikliği, kan pıhtılaşma sorunlarına yol açarak kalp rahatsızlıklarına ve kemik gelişimini olumsuz etkileyerek osteoporoz hastalığına neden olabilir.

K vitamini neden önemlidir?

K vitamini, kanın pıhtılaşmasının sağlanması, kalp hastalığı riskinin azaltılması ve kemik gelişiminin sağlanması açısından kritik bir vitamin grubudur.