Perinatoloji Nedir ve Hangi Hastalıklarla İlgilenir?

Perinatoloji, yüksek riskli gebeliklerin tanı, tedavi ve takibine odaklanan bir tıp alanıdır. Kadın doğum uzmanlığının bir dalı olan perinatoloji, anne ve bebeğin sağlığını doğum öncesinden doğum sonrasına kadar detaylı bir şekilde izlemeyi hedefler. Özellikle gebelik sürecinde komplikasyon riski taşıyan durumlarla ilgilenir ve hem anne sağlığını hem de bebeğin gelişimini yakından takip eder. Perinatologlar, anne ve bebeğin sağlığını korumak amacıyla multidisipliner bir yaklaşım benimser ve gerektiğinde diğer uzmanlık alanlarıyla işbirliği yapar.

Perinatoloji Nedir?

Kadın hastalıkları ve doğum uzmanlığının bir alt dalı olan perinatoloji, anne ve bebeğin sağlığını doğum öncesi, doğum sırasında ve doğum sonrası dönemlerde detaylı bir şekilde izlemeyi amaçlar. Özellikle risk faktörleri taşıyan gebeliklerin erken teşhis ve tedavisiyle, hem anne hem de bebeğin hayatını tehdit edebilecek komplikasyonların önlenmesinde önemli bir rol oynar. Gebelik sırasında gelişebilecek sağlık sorunlarının yanı sıra, anne adayının mevcut kronik hastalıklarının (örneğin diyabet, hipertansiyon, kalp hastalıkları) gebelik üzerindeki etkilerini değerlendirir. Ayrıca, fetüsün sağlığını ve gelişimini etkileyebilecek durumları belirleyerek, bunlara yönelik tedavi planları oluşturmak perinatolojinin temel hedeflerindendir. Bu tıp dalı, gelişmiş ultrasonografi teknikleri, genetik tarama testleri ve diğer tanı yöntemleri kullanarak anne karnındaki bebeğin detaylı bir incelemesini sağlar. Doğumsal anomalilerin teşhisi, genetik hastalıkların taraması ve fetüsün büyüme ile gelişiminin izlenmesi perinatolojinin uzmanlık alanına girer. Ek olarak, çoğul gebeliklerin takibi, preterm doğum riskinin yönetimi ve plasenta ile ilgili sorunların değerlendirilmesi de perinatologların sıkça ilgilendiği konular arasındadır.

Perinatoloji, anne ve bebeğin sağlığıyla ilgili komplikasyonların yönetimi sürecinde diğer tıp branşlarıyla işbirliği yapar. Kardiyoloji, endokrinoloji, genetik uzmanları ve yenidoğan bakım ekipleriyle ortak çalışmalar sürdürerek, anne ve bebeğin ihtiyaçlarına en uygun tedavi yaklaşımlarını planlarlar. Bu sayede riskli durumların kontrol altına alınması ve sağlıklı bir doğum sürecinin gerçekleştirilmesi hedeflenir.

Perinatoloji Hangi Hastalıklarla İlgilenir?

Gebelik döneminde hem anne hem de bebeği etkileyebilecek sağlık sorunlarıyla ilgilenir. Özellikle yüksek risk taşıyan gebeliklerin takibi, tanı ve tedavisi bu tıp dalının uzmanlık alanıdır. Bu çerçevede, anne adayında mevcut olan kronik hastalıklar, gebelik sırasında meydana gelen komplikasyonlar ve fetüs sağlığını etkileyen durumlar perinatologlar tarafından değerlendirilir. Perinatoloji, anne karnındaki bebeğin gelişimini yakından izleyerek doğum öncesi olası sorunları belirler ve bu sorunların yönetimi için uygun tedavi planları geliştirir. Risk faktörü taşıyan gebeliklerde komplikasyonların erken teşhisi ve tedavisi, hem annenin hem de bebeğin hayatını kurtarabilir. Perinatoloji, çoğul gebelikler, erken doğum riski, doğumsal anomaliler ve genetik hastalıklar gibi birçok alanda uzmanlaşmıştır. Ayrıca, plasenta kaynaklı problemler ve enfeksiyonlar gibi gebelikle ilgili durumların tedavisinde hayati bir rol üstlenir.

Perinatolojinin ilgilendiği anne kaynaklı hastalıklar aşağıdaki gibidir:

• Diyabet: Gebelik öncesi veya gebelikte gelişen diyabetin (gestasyonel diyabet) yönetimi.
• Hipertansiyon: Kronik hipertansiyon veya gebelikte görülen preeklampsi ve eklampsi gibi durumlar.
• Tiroid Hastalıkları: Anne adayında hipotiroidi veya hipertiroidi gibi hormonal dengesizliklerin kontrolü.
• Kalp ve Damar Hastalıkları: Anne adayında mevcut olan kardiyovasküler problemler.
• Obezite: Gebelikte obeziteye bağlı risklerin yönetimi.
• Bağışıklık Sistemi Hastalıkları: Sistemik lupus eritematozus veya diğer otoimmün hastalıklar.

Fetüs kaynaklı durumlar ise şu şekildedir:

• Doğumsal Anomaliler: Fetüste görülen yapısal bozukluklar (örneğin, spina bifida, kalp anomalileri).
• Genetik Hastalıklar: Down sendromu gibi genetik bozuklukların teşhisi ve yönetimi.
• Fetal Gelişim Geriliği: Bebekte büyüme ve gelişme sorunlarının tespiti ve tedavisi.
• Fetal Enfeksiyonlar: Rubella, toksoplazma, CMV gibi enfeksiyonların etkilerinin izlenmesi.

Gebelikle ilgili komplikasyonlar ve doğum sonrası sorunlar ise aşağıdaki gibidir:

• Çoğul Gebelik: İkiz, üçüz veya daha fazla sayıda fetüs içeren gebeliklerin takibi.
• Preterm Doğum Riski: Erken doğum tehdidinin yönetimi.
• Plasenta Problemleri: Plasenta previa, plasenta dekolmanı ve plasenta akreata gibi durumlar.
• Amniyon Sıvısı Anormallikleri: Amniyon sıvısının azlığı (oligohidramnios) veya fazlalığı (polihidramnios).
• Doğum Eylemi Komplikasyonları: Zor doğum, rahim yırtılması ve benzeri durumların yönetimi.
• Kanama Bozuklukları: Doğum öncesi ve sonrası anormal kanamaların kontrolü.
• Sezaryen Sonrası Gebelik: Sezaryen doğum sonrası oluşabilecek risklerin takibi.

Ayrıca, perinatoloji, gebelik sırasında annenin veya fetüsün sağlığını tehdit eden enfeksiyonlarla da ilgilenir. HIV ve Hepatit gibi durumlarda, annenin hastalığının fetüse bulaşma riskinin azaltılması için çalışmalar yapar. Bunun yanı sıra, anne ve fetüs arasında kan grubu uyuşmazlıklarının yönetimi ve annenin kan pıhtılaşma sorunlarının gebelik üzerindeki etkileri de bu alanın kapsamına girer.

Kimler Perinatolojiye Başvurmalıdır?

Gebelik sürecinde yüksek risk taşıyan durumlarla ilgilendiği için bazı anne adaylarının bu alana başvurması önerilir. Özellikle gebelikte ortaya çıkabilecek komplikasyonlar veya önceden var olan kronik hastalıklar, perinatolog desteğini gerektirebilir. Perinatolojiye başvurması gereken kişiler genel olarak aşağıdaki gruplardan oluşmaktadır:

• Yüksek Riskli Gebelik Yaşayanlar: Önceki gebeliklerinde erken doğum, düşük veya ölü doğum yaşayan anne adayları. Çoğul gebeliği (ikiz, üçüz vb.) olanlar ve geçmişte rahim ameliyatı veya sezaryen geçirmiş kişiler.
• Kronik Hastalığı Olan Anne Adayları: Diyabet, hipertansiyon, böbrek hastalıkları, kalp rahatsızlıkları gibi kronik sağlık sorunları bulunanlar.
• Gebelikte Komplikasyonlar Gelişenler: Gebelik sırasında hipertansiyon, preeklampsi veya gestasyonel diyabet geliştirenler. Fetal gelişim geriliği veya anormal ultrason bulguları olan gebelikler. Plasenta previa, plasenta dekolmanı gibi plasenta sorunları yaşayanlar.
• Genetik veya Doğumsal Riskleri Olan Gebelikler: Ailede genetik hastalık öyküsü bulunanlar. Fetüste genetik bozukluklar veya doğumsal anomaliler tespit edilen gebelikler. İleri yaşta (35 yaş üstü) gebe kalan kadınlar.
• Enfeksiyon veya Bulaşıcı Hastalık Riski Taşıyanlar: Gebelik sırasında toksoplazma, rubella, CMV gibi enfeksiyonlara maruz kalanlar. HIV veya hepatit gibi bulaşıcı hastalıkları olan anne adayları.
• Daha Önce Sorunlu Gebelik Geçirenler: Tekrarlayan düşükler veya dış gebelik öyküsü olan kişiler. Daha önce düşük doğum ağırlıklı bebek doğuranlar. Erken membran rüptürü (su gelmesi) geçmişi olanlar.

Perinatoloji Tanı ve Takip Hizmetleri

Perinatoloji, hem anne hem de bebeğin sağlığını korumak için detaylı tanı ve takip hizmetleri sunmaktadır. Bu hizmetler, gebelik sırasında olası komplikasyonların erken teşhisini ve yönetimini sağlamak amacıyla gelişmiş tanı araçları ve multidisipliner bir yaklaşımı içermektedir. Perinatoloji tanı hizmetleri şöyle sıralanabilir:

• Gelişmiş Ultrasonografi: Fetal gelişim, anatomik yapılar ve organların incelenmesi. Fetal büyüme geriliği, doğumsal anomaliler ve plasenta sorunlarının tespiti. Doppler ultrason ile bebeğin kan akışının değerlendirilmesi.
• Genetik Testler: Non-invaziv prenatal testler (NIPT) ile kromozom anormalliklerinin tespiti. Amniyosentez ve koryon villus biyopsisi ile genetik bozuklukların doğrulanması.
• Risk Analizleri: İleri anne yaşı, aile öyküsü veya önceki gebeliklerde yaşanan sorunlar gibi durumlara dayalı risk değerlendirmesi.
• Laboratuvar Testleri: Gestasyonel diyabet taraması, enfeksiyon testleri ve kan uyuşmazlığı değerlendirmesi. Annenin kan pıhtılaşma bozukluklarının analizi.

Perinatoloji takip hizmetleri ise kronik hastalıkları olan veya komplikasyon riski taşıyan anne adaylarının düzenli izlenmesi, çoğul gebeliklerin takibi ve doğum planlaması gibi konuları içerir. Ayrıca fetüsün gelişimi, hareketleri ve sağlığı düzenli olarak değerlendirilir. Fetal distres veya oksijen yetersizliği belirtilerinin erken tespiti, amniyon sıvısı anormalliklerinin izlenmesi ve yönetimi sağlanır. Perinatoloji uzmanları, gebelikte anne ve bebeğin karşılaşabileceği riskleri en aza indirmek ve sağlıklı bir gebelik süreci sağlamak amacıyla kapsamlı ve bireye özel bir yaklaşım sunar.